تاسیس و شکل گیری اولیه دانشگاه در آبان ماه ۱۳۳۵ است. در آن زمان، هسته اولیه دانشگاه، به عنوان “پلی تکنیک تهران” به منظور توسعه فعالیت‌های دو موًسسه فنی وقت، “انستیتو تکنولوژی” و “هنرسرای عالی” شکل گرفت. در سال ۱۳۳۶ اولین دوره دانشجویان از طریق آزمون داخلی پذیرفته شدند و از سال ۱۳۳۷ فعالیت آموزشی پلی تکنیک تهران، به طور رسمی با پنج رشته مهندسی: “برق و الکترونیک”، “مکانیک”، “نساجی”، “شیمی ” و “راه و ساختمان” آغاز شد.

پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی، پلی تکنیک تهران در سال ۱۳۵۸ به دانشگاه تبدیل شد و به افتخار رادمرد تاریخ معاصر ایران “امیرکبیر” و تداوم مسیر “دارالفنون”، که به گسترش و توسعه پایه‌های علم نوین و صنعت در کشور اهتمام داشت، به نام دانشگاه صنعتی امیرکبیر نامگذاری شد. این دانشگاه به منظور توسعه و گسترش در زمینه‌های فنی و مهندسی و همسویی با هدف‌های علمی و فرهنگی انقلاب تجدید سازمان یافت و در این راستا تحولات چشمگیری در آن صورت گرفت، اهم این تحولات به این شرح است:

دانشکده تربیت فنی و علوم، به علت مطابقت هدف‌های آن با مراکز تربیت معلم از دانشگاه صنعتی امیرکبیر جدا و در مجموعه دانشگاهی تربیت معلم قرار گرفت.
مدرسه عالی ساختمان، از دانشگاه صنعتی امیرکبیر جدا و به مجموعه‌ای تحت عنوان دانشگاه خواجه نصیر طوسی اضافه شد.
ایجاد دانشکده‌ها و دوره‌های جدید به خصوص دوره‌های تحصیلات تکمیلی، که منجر به تأسیس ۶ دانشکده جدید درطول سال‌های ۱۳۶۷ تا ۱۳۷۴ شد.